อาการหลังค่อมเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยในยุคปัจจุบัน โดยเฉพาะในคนที่ทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน หรือผู้สูงอายุที่มีปัญหากระดูกพรุน หากคุณสังเกตเห็นว่าตัวเองหรือคนใกล้ชิดมีท่าทางหลังโค้งมากผิดปกติ การรู้จักและเข้าใจอาการนี้จะช่วยให้สามารถรับการรักษาที่เหมาะสมได้
หัวข้อ
อาการหลังค่อมคืออะไร
อาการหลังค่อม หรือที่เรียกในทางการแพทย์ว่า “kyphosis” คือภาวะที่กระดูกสันหลังส่วนบนโค้งไปทางหน้ามากเกินปกติ ในคนปกติกระดูกสันหลังจะมีการโค้งธรรมชาติประมาณ 20-45 องศา แต่ในผู้ที่มีอาการหลังค่อมจะมีการโค้งมากกว่า 50 องศา ทำให้เห็นลักษณะหลังโค้งหรือค่อมอย่างชัดเจน
อาการหลังค่อมมีกี่ประเภท
ประเภทของอาการหลังค่อม แบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก:
อาการหลังค่อมจากท่าทาง – เกิดจากการยืน นั่ง หรือเดินในท่าทางที่ผิด สามารถแก้ไขได้ด้วยการปรับท่าทาง
อาการหลังค่อมโครงสร้าง – เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกระดูกสันหลัง แก้ไขยากกว่าและอาจต้องรักษาด้วยวิธีพิเศษ
อาการหลังค่อมจากอายุ – พบในผู้สูงอายุ เกิดจากกระดูกพรุนและการเสื่อมของกระดูกสันหลัง
อาการและสัญญาณที่ควรสังเกต
อาการที่มองเห็นได้
อาการหลังค่อมจะแสดงออกมาในรูปแบบต่างๆ ขึ้นอยู่กับความรุนแรง ในระยะเริ่มต้นอาจสังเกตเห็นไหล่โค้งไปข้างหน้า และศีรษะเอนไปข้างหน้า เมื่อมองจากด้านข้างจะเห็นหลังส่วนบนโค้งมากกว่าปกติ
ในกรณีที่รุนแรงขึ้น จะเห็นลักษณะหลังค่อมอย่างชัดเจน ไม่สามารถยืนตัวตรงได้แม้จะพยายาม และอาจมีความสูงลดลง เนื่องจากกระดูกสันหลังบีบอัด
อาการปวดและไม่สบาย
ปวดหลังและคอ เป็นอาการที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะบริเวณหลังส่วนบนและต้นคอ อาจรู้สึกเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อ เนื่องจากต้องใช้แรงมากกว่าปกติในการรักษาท่าทาง
ปวดไหล่และแขน อาจเกิดขึ้นจากการที่กล้ามเนื้อไหล่ต้องทำงานหนักเพื่อชดเชยท่าทางที่ผิดปกติ ในบางกรณีอาจมีอาการชาหรือเสียวซ่า หากมีการกดทับเส้นประสาท
ปัญหาการทำงานของร่างกาย
เมื่ออาการรุนแรงขึ้น อาจมีปัญหาการหายใจ เนื่องจากช่องอกถูกบีบอัด ทำให้ปอดขยายตัวได้ไม่เต็มที่ อาจรู้สึกหายใจลำบากเมื่อออกแรงหรือเดินไกล
ปัญหาการเคลื่อนไหว เช่น ยากต่อการเงยหน้าขึ้นดู ยื่นมือไปข้างบน หรือการเดินทางไกลๆ ในกรณีที่รุนแรงมาก อาจมีปัญหาการย่อยอาหารและการกลืน
สาเหตุหลักของอาการหลังค่อม
สาเหตุจากการใช้ชีวิตประจำวัน
การใช้มือถือและคอมพิวเตอร์ เป็นสาเหตุสำคัญในยุคปัจจุบัน การมองหน้าจอในท่าทางผิดเป็นเวลานาน ทำให้กล้ามเนื้อหน้าอกตึงและกล้ามเนื้อหลังอ่อนแอ
การนั่งทำงานในท่าทางผิด โดยเฉพาะการน้อมตัวไปข้างหน้า การใช้เก้าอี้ที่ไม่เหมาะสม หรือจอคอมพิวเตอร์ที่อยู่ในระดับต่ำเกินไป
การแบกของหนัก โดยเฉพาะกระเป๋าเป้ที่หนักเกินไป หรือการแบกของในท่าทางที่ผิดปกติเป็นประจำ
สาเหตุทางการแพทย์
กระดูกพรุน เป็นสาเหตุหลักในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้หญิงหลังวัยหมดประจำเดือน กระดูกสันหลังอ่อนแอจนแตกหักหรือทรุดตัว
โรคทางพันธุกรรม เช่น โรค Scheuermann’s disease ที่ทำให้กระดูกสันหลังเจริญเติบโตผิดปกติ
การติดเชื้อหรือมะเร็ง ที่กระดูกสันหลัง รวมถึงโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ที่อาจส่งผลต่อกระดูกสันหลัง
ปัจจัยเสี่ยง
อายุและเพศ – ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นหลังอายุ 60 ปี โดยผู้หญิงมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ชาย 4 เท่า
ประวัติครอบครัว – หากมีคนในครอบครัวเป็นโรคนี้ จะมีโอกาสเป็นมากขึ้น
การใช้ยาบางชนิด – เช่น ยาสเตียรอยด์ ยาต้านการชัก หรือยาทำให้เลือดเจือจาง
เมื่อไหร่ถึงควรพบแพทย์
สัญญาณเตือนที่ต้องรีบพบแพทย์
อาการฉุกเฉิน ที่ต้องรีบเข้าโรงพยาบาล ได้แก่ หายใจลำบากอย่างรุนแรง ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้อย่างกะทันหัน หรือชาแขนขาอย่างรุนแรง
อาการที่ควรพบแพทย์โดยเร็ว คือ ปวดหลังรุนแรงที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ มีอาการชาหรือเสียวซ่าที่แขนขา เดินเซหรือสมดุลผิดปกติ
สัญญาณที่ควรได้รับการตรวจ
หากสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงของท่าทาง เช่น หลังโค้งมากขึ้น ความสูงลดลง หรือปวดหลังเรื้อรัง ควรได้รับการตรวจจากแพทย์
ปัญหาการทำงานในชีวิตประจำวัน เช่น ยากต่อการขึ้นบันได การลุกจากเก้าอี้ หรือเดินทางไกลๆ ถือเป็นสัญญาณที่ควรได้รับการรักษา
วิธีการรักษาหลังค่อมและการจัดการ
การรักษาแบบไม่ใช้ยา
- การออกกำลังกายและกายภาพบำบัด เป็นการรักษาที่สำคัญที่สุด โดยเฉพาะการเสริมสร้างกล้ามเนื้อหลังและการยืดกล้ามเนื้อหน้าอก
- ท่าออกกำลังกายที่แนะนำ เช่น ท่า Superman (นอนคว่ำยกแขนขาขึ้น) การบีบสะบัก การยืดกล้ามเนื้อหน้าอกที่วงประตู และการเสริมสร้างกล้ามเนื้อหน้าท้อง
- การใช้อุปกรณ์ช่วย เช่น เฝือกพยุงหลัง โดยเฉพาะในเด็กและวัยรุ่นที่ยังเจริญเติบโต อุปกรณ์พยุงท่าทางสำหรับผู้ใหญ่
การรักษาด้วยยาและหัตถการ
- ยาแก้ปวดและลดการอักเสบ เช่น พาราเซตามอล หรือไอบูโปรเฟน เพื่อลดอาการปวดและการอักเสบ
- การฉีดยา ในกรณีที่มีการกดทับเส้นประสาท อาจต้องฉีดยาสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบ
- หัตถการทางการแพทย์ เช่น vertebroplasty หรือ kyphoplasty สำหรับกรณีที่กระดูกสันหลังแตกหักจากกระดูกพรุน
การผ่าตัด
การผ่าตัดจะพิจารณาในกรณีที่อาการรุนแรงมาก เช่น โค้งเกิน 75-80 องศา มีอาการปวดที่รักษาไม่หาย หรือมีปัญหาการหายใจและระบบประสาท
การป้องกันอาการหลังค่อม
การปรับปรุงท่าทางในชีวิตประจำวัน
- การจัดโต๊ะทำงาน ให้จอคอมพิวเตอร์อยู่ในระดับสายตา แป้นพิมพ์อยู่ในระดับข้อศอก และมีที่พิงหลังที่ดี
- การใช้มือถือ ควรยกมือถือขึ้นมาในระดับสายตา หลีกเลี่ยงการก้มหน้าลงมอง และพักสายตาบ่อยๆ
- การพักผ่อน หยุดพักทุก 30-60 นาที ลุกยืนเหยียดตัว หรือเดินเล็กน้อย
การออกกำลังกายเพื่อป้องกัน
- การเสริมสร้างกล้ามเนื้อหลัง ด้วยการออกกำลังกาย 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ เน้นกล้ามเนื้อที่ช่วยพยุงกระดูกสันหลัง
- การยืดกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อหน้าอกและสะโพก ควรทำทุกวันเพื่อรักษาความยืดหยุ่น
- การออกกำลังกายที่ช่วยกระดูก เช่น การเดิน การยกน้ำหนัก หรือการเต้นรำ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูก
การดูแลสุขภาพกระดูก
- การรับประทานแคลเซียมและวิตามินดี โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ เพื่อป้องกันกระดูกพรุน
- การหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป หรือการใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน
- การตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะการตรวจความหนาแน่นของกระดูกในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
การใช้ชีวิตกับอาการหลังค่อม
สำหรับผู้ที่มีอาการหลังค่อมแล้ว สิ่งสำคัญคือการเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดอาการปวดและป้องกันไม่ให้อาการแย่ลง
การปรับปรุงสภาพแวดล้อม เช่น การใช้หมอนและที่นอนที่เหมาะสม การจัดแสงสว่างให้เพียงพอ และการใช้อุปกรณ์ช่วยในการทำงาน
การหาข้อมูลและการสนับสนุน จากแพทย์ นักกายภาพบำบัด และกลุ่มผู้ป่วยที่มีปัญหาเดียวกัน จะช่วยให้เข้าใจและจัดการกับอาการได้ดีขึ้น
บทสรุป
อาการหลังค่อมเป็นปัญหาสุขภาพที่สามารถป้องกันและรักษาได้ หากได้รับการดูแลที่เหมาะสม การรู้จักสัญญาณเตือนและการรับการรักษาในระยะเริ่มต้นจะช่วยให้ผลการรักษาดีที่สุด สิ่งสำคัญคือการปรับปรุงท่าทางในชีวิตประจำวัน การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการดูแลสุขภาพกระดูกอย่างถูกต้อง
หากคุณสังเกตเห็นสัญญาณของอาการหลังค่อมในตัวเองหรือคนใกล้ชิด ไม่ควรละเลย การปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้ได้รับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีและสุขภาพกระดูกสันหลังที่แข็งแรงในระยะยาว
กายภาพบำบัด ย่านสาทร ย่านสีลม ติดต่อเรา
เบทเทอร์มูฟคลินิก คลินิกกายภาพบำบัดใจกลางสาทรและสีลม
